Kết quả quan trắc và giám sát môi trường thủy sản của các tỉnh miền Nam Trung bộ trong giai đoạn 2015 – 2020 cho thấy nhiều biến động bất lợi. Người chăn nuôi tại đây cần đặc biệt lưu ý. Dự báo xu hướng môi trường vùng nuôi tôm nước lợ và vùng nuôi tôm hùm từ tháng 3/2021 đến tháng 8/2021 sẽ tiếp tục có nhiều biến động. Nhất là thời tiết chuyển mùa, nắng nóng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm và cá nước lợ. Tôm hùm lồng dễ mắc bệnh, đặc biệt là bệnh đỏ thân ở tôm giống và hội chứng phân trắng ở tôm nước lợ.
“Thủ phủ” tôm giống lâu đời
Các tỉnh Nam Trung bộ được xem là thủ phủ tôm giống lớn nhất cả nước. Hàng năm, các cơ sở SX tại khu vực này cung cấp khoảng 50% lượng tôm giống nước lợ cho người nuôi tôm khắp các tỉnh, thành, số còn lại SX tại các tỉnh ĐBSCL (Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang,…) cùng một số tỉnh phía Bắc.
Nghề SX tôm giống ở Bình Thuận bắt đầu hình thành từ những năm 1990 với vài cơ sở nhỏ lẻ ở khu vực Bực Lỡ, xã Vĩnh Tân (Tuy Phong). Sau đó bung ra rất mạnh giai đoạn 1996-1998, và đến nay toàn tỉnh đã có 133 cơ sở SX giống thủy sản, với hơn 600 trại giống, tập trung chủ yếu tại xã Vĩnh Tân. Hiện Bình Thuận đóng góp sản lượng tôm giống chiếm 20% thị phần cả nước nhưng chiếm 70-80% về con giống chất lượng.
Còn tại Ninh Thuận, toàn tỉnh có gần 500 cơ sở nhân ương, kinh doanh tôm giống, với hơn 1.200 trại tôm. Hàng năm Ninh Thuận xuất ra thị trường khoảng 25- 30 tỷ con tôm giống, đáp ứng cho nhu cầu nuôi nội địa 30-40%, còn lại bán đi các tỉnh ngoài. Về chất lượng, tôm giống ở đây cũng đứng tốp đầu, được người nuôi ưa chuộng.
Kết quả giám sát môi trường nuôi tôm
Theo Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3, kết quả quan trắc, giám sát môi trường tại các vùng nuôi tôm nước lợ và vùng tôm hùm tập trung tại các tỉnh Nam Trung Bộ giai đoạn 2015-2020 cho thấy, thời kỳ từ tháng 4 – 6 hàng năm thường xuất hiện thời tiết nắng nóng kéo dài, xen kẽ những cơn mưa trái mùa gây biến động lớn môi trường nước ao nuôi tôm nước lợ làm tăng các yếu tố dinh dưỡng tại các vùng nước cấp.
Ngoài ra, các mẫu nước thu trong thời kỳ này thường có mật độ vi khuẩn Vibrio spp. vượt ngưỡng cho phép, đặc biệt một số mẫu dương tính với vi khuẩn V.parahaemolyticus mang gen pirA/pirB là tác nhân gây bệnh hoại tử gan tụy cấp trên tôm nước lợ.
Bên cạnh đó, một số loài tảo có khả năng gây hại cho tôm hùm nuôi cũng được phát hiện (thường gặp là loài Peridinium sp.), mật độ vi khuẩn Vibrio spp. cao làm tăng nguy cơ tôm hùm nuôi nhiễm bệnh đỏ thân ở giai đoạn giống và Vibriosis.
Kết quả các đợt quan trắc từ tháng 1-2/2021 cho thấy; môi trường ở các vùng nuôi tôm nước lợ và vùng nuôi tôm hùm tiếp tục có biểu hiện ở nhiễm N-NH4+, mật độ Vibrio spp. vượt ngưỡng cho phép. Riêng một số vùng nuôi tôm hùm đã xuất hiện tảo; có khả năng gây hại cho tôm hùm nuôi.
Biện pháp phòng tránh cho người nông dân
Để hạn chế những tác động xấu do biến động thời tiết, biến động môi trường. Giúp ổn định môi trường nuôi, nâng cao sức khỏe tôm nuôi. Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3 khuyến cáo áp dụng các biện pháp sau:
Đối với tôm nuôi nước lợ (tôm sú, tôm thẻ chân trắng)
Bám sát khung thời vụ thả giống năm 2021. Tuân thủ quy hoạch, kế hoạch và hướng dẫn sản xuất, nuôi trồng thủy sản của cơ quan chức năng tại địa phương. Chuẩn bị tốt ao nuôi; gia cố bờ, cống nhằm giảm lượng nước rò rỉ. Nên rào lưới xung quanh bờ ao và sử dụng riêng dụng cụ cho từng ao nuôi nhằm hạn chế lây lan dịch bệnh từ bên ngoài vào ao nuôi.
Lựa chọn con giống khỏe mạnh, đảm bảo chất lượng; đã được kiểm dịch đảm bảo không nhiễm các bệnh nguy hiểm. Đặc biệt EHP, AHPND và WSSV. Lưu ý, nên thả giống tôm ở mật độ phù hợp với từng loại hình nuôi; hiện trạng trang thiết bị hiện có của cơ sở nuôi để dễ quản lý.
Cần theo dõi tình hình thời tiết. Lưu ý lúc chuyển mùa, nắng nóng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tôm nuôi. Khi thời tiết nắng nóng, cần duy trì mực nước ao nuôi mức cao tối đa có thể (13-15 m) để ổn định nhiệt độ nước ao nuôi. Khi xuất hiện mưa dông, cần bón vôi xung quanh bờ ao trước và sau khi có mưa lớn.
Thường xuyên kiểm tra các yếu tố cơ bản trong môi trường nước ao nuôi (pH, D0, độ trong, độ mặn,…). Theo dõi sức khỏe tôm nuôi. Bên cạnh đó, cần định kỳ lấy mẫu tôm, nước ao nuôi. Sau đó mang đi kiểm tra Vibrio spp. EHP, AHPND và WSSV.
Đối với tôm hùm
Người nuôi cần tuân thủ quy hoạch, kế hoạch và hướng dẫn sản xuất, nuôi trồng thủy sản của cơ quan chức năng tại địa phương. Thường xuyên theo dõi thời tiết và tiến hành thả giống tôm hùm nuôi khi thời tiết có nắng ấm. Giống thả nuôi phải đảm bảo kích cỡ theo quy định của Tổng cục Thủy sản.
Vệ sinh lồng nuôi tránh bị rong rêu, hàu, hà bám làm bít lỗ lưới. Nhằm tạo sự thông thoáng, tăng cường lưu thông nước. Trước giai đoạn chuyển mùa (từ tháng 4-6/2021); cần sử dụng thức ăn tươi có hàm lượng dinh dưỡng cao. Đồng thời bổ sung thêm các chế phẩm, hoạt chất sinh học, vitamin khoáng chất. Giúp tăng cường sức khỏe, sức đề kháng cho tôm hùm nuôi.
Khi thời tiết nắng nóng, cần sử dụng lưới lan che bề mặt lồng nuôi để giảm ánh sáng trực tiếp. Theo dõi, chú ý đến màu nước trong khu vực nuôi để có biện pháp xử lý kịp thời khi màu nước thay đổi bất thường; chuyển sang màu đỏ hay màu xanh đậm (do tảo phát triển).
Thường xuyên lặn theo dõi, kiểm tra sức khỏe tôm hùm nuôi hàng ngày. Cùng lúc với việc thu gom thức ăn thừa, vỏ tôm lột. Nếu phát hiện tôm bệnh (yếu, tách khỏi đàn) cần cách ly để điều trị tích cực. Hoặc tiêu hủy nhằm ngăn chặn lây lan bệnh trong đàn tôm.
Tốt nhất là khi phát hiện tôm nuôi có các biểu hiện bất thường hoặc nhiễm các loại bệnh trên. Người nuôi cân báo với cơ quan quản lý địa phương để được kiểm tra; xác định nguyên nhân và hướng dẫn thực hiện các biện pháp theo quy định.
Nguồn: Nongnghiep.vn
